مرکز استان: اردبیل

تاریخ تاسیس: 1372

مساحت: 17953 کیلومتر مربع

استان اردبیل در شمال غربی ایران در منطقه آذربایجان واقع شده است. مساحت این استان 17953 کیلومتر مربع (حدودا 1?09 درصد از مساحت کل کشور)و جمعیت آن بر اساس سرشماری سال 1390 برابر یک میلیون و 249 هزار نفرمی باشد. مرکز این استان شهر اردبیل است و بر طبق آخرین تقسیمات کشوری، شامل 10 شهرستان، 25 بخش، 21 شهر و 66 دهستان میشود. در 22 دی سال 1371 لایحه استان شدن اردبیل در مجلس شورای اسلامی تصویب شد و این استان در 23 فروردین سال 1372 پس از نزدیک به 30 سال پیگیری مردم اردبیل، از استان آذربایجان شرقی جدا و به استانی مستقل تبدیل شد.

استان اردبیل از شمال به جمهوری آذربایجان، از سمت غرب به استان آذربایجان شرقی، از سمت شرق به استان گیلان کوههای تالش و از سمت جنوب به استان زنجان محدود شدهاست.استان اردبیل، طبق آخرین تقسیمات کشوری، از 10 شهرستان، 29 بخش، 26 شهر و 66 دهستان، تشکیل یافتهاست.

استان اردبیل یکی از مناطق گردشگری در ایران است. یکی از ویژگیهای این استان آب و هوای مطبوع و خنک این منطقه در فصلهای بهار و تابستان است. مجتمع های آبگرم سرعین در 22 کیلومتری غرب شهر اردبیل یکی از مشهورترین مناطق گردشگری استان اردبیل است که در فصلهای گرم -به خصوص تابستان- میزبان دهها هزار نفر گردشگر از اقصی نقاط ایران و کشورهای خارجی است. سرعین بیشترین تعداد هتل و هتل آپارتمانها را با جمعیت نسبتا کم ساکن در خود در مقایسه با سایر مناطق گردشگری ایران دارد.

اکثر ساکنان استان اردبیل را آذربایجانیها تشکیل میدهند که به زبان ترکی آذربایجانی سخن میگویند. البته در پاره ای از نواحی شهرستان خلخال (در جنوب استان) زبانهای تاتی و تالشی نیز در بین مردم تکلم میشود.

صنایع دستی استان اردبیل:

گلیم، جاجیم، شال، مسند، سفال، صنایع چوب مانند معرق، منبت و خراطی، مصنوعات چرمی و قالی بافی (قالیچه قوبای خلخال بسیار معروف است) قلاب بافی، مفرش، خورجین، ورنی (ورنی و زیرانداز حاوی رنگها و طرحهایی برگرفته از طبیعت زیبای آذربایجان، بیشتر توسط عشایر شاهسون دشت مغان بافته میشود).

فهرست جاذبه های گردشگری، جاهای دیدنی، اماکن مقدس و مذهبی، و امکانات توریستی و تفریحی شهرهای استان اردبیل به شرح زیر  می باشد:

مرکز استان: بوشهر

تاریخ تاسیس: 1352

استان بوشهر از استانهای جنوبی ایران و هفدهمین استان بزرگ کشور به لحاظ مساحت است که در حاشیه خلیج فارس قرار دارد. مرکز این استان بندر بوشهر میباشد.

استان بوشهر به علت قرار گرفتن در ساحل استراتژیک خلیج فارس، صادرات و واردات دریایی، صنعت صیادی، وجود ذخایر نفت و گاز(پارس جنوبی و شمالی)، کشاورزی و نخلداری و وجود نیروگاه هسته ای از اهمیت راهبردی و اقتصادی برخوردار است‎‎؛ به گونهای که پایتخت انرژی ایران لقب گرفتهاست.
مبارزه مردم بوشهر علیه نیروهای خارجی در یکصد سال اخیر از شاخصهای مهم تاریخی این استان است.

استان بوشهر از شمال به قسمتی از استان خوزستان و استان کهگیلویه و بویراحمد، از شرق به استان فارس، از جنوب و غرب به خلیج فارس و از جنوب شرق به قسمتی از استان هرمزگان محدود است. این استان با مساحتی حدود 27?653 کیلومتر مربع، جمعیتی برابر 987?352 نفر دارد. استان بوشهر با خلیج فارس بیش از 707 کیلومتر مرز دریایی دارد.

بیشتر مردم استان بوشهر به زبان فارسی جنوبی با گویش محلی (بندری) تکلم میکنند. لهجه ها و گویشها در روستاها بیشتر از شهرها تنوع دارد. همچنین بیشتر اهالی استان را پیروان اسلام تشکیل میدهند که اکثریت شیعه هستند و اهل سنت نیز بیشتر در شهرستان کنگان و عسلویه در جنوب شرق استان و جزیره شیف زندگی میکنند.

از نظر کشاورزی درختی استان بوشهر در تولید خرما یکی از استانهای مهم کشور میباشد و مهمترین مرکز کشت گوجه فرنگی خارج از فصل است. همچنین از باغهای محدود و کوچک مرکبات نیز به طور پراکنده برخوردار است.

فهرست جاذبه های گردشگری، جاهای دیدنی، اماکن مقدس و مذهبی، و امکانات توریستی و تفریحی شهرهای استان بوشهر به شرح زیر در آریا زمین در دسترس می باشد:

پیش از ورود آریاییان به ایران و مازندران مردم بومی این منطقه از راه شکار و گله داری امرار معاش می کردند . مطالعات باستان شناسی در غارهای کمر بند و هوتر بهشهر حضور انسان در مازندران را به حدود 9500 پیش از میلاد می رساند. آریایی نژادان مهاجرت خود را از سرزمین های شمالی شرقی و مرزهای کنونی ایران در حدود هزاره سوم پیش از میلاد آغاز کردند با بومیان در آمیختند یا بر آنان فائق آمدند.مازندران کنونی بخشی از سرزمین گسترده تری است که در متون تاریخ از آن با نام« فرشوارگر» و « پتیسخوارگر» یاد کرده اند. محققان ، مازندران و گیلان را به سبب هم جواری و نیز به سبب اوضاع طبیعی و جغرافیایی مشابه، عموما” با هم می برند. و همه مناطقی که در جنونب دریای مازندران و میان آذربایجان و خراسان قرار دارند را یک ناحیه می دانند. از این حدود در زمان هخامنشیان در کتیبه بیستون نام پتشواریش ضبط شده است. طبری ها و مردها تیره های ساکن این ناحیه همواره به عنوان بهترین تیراندازان، کمان داران، فلاخن اندازان، شمشیر زنان، و زوبین اندازان در جنگ های شاهان هخامنشی با دولت های دیگر معرفی می شوند.

عده ای از مورخان و نویسندگان، ریشه واژه مازندران را از کلمه “ماز” به معنی “دژ” می دانند. در تاریخ آمده که مردم به فرمان “مازیار پسر قارن” سردار معروف طبرستان، برای جلوگیری از نفوذ اعراب در نقاط حساس این منطقه به احداث دژ پرداختند و مازندران را به صورت “ماز” + “اندرآن” به معنی “دژ در آن” می شناختند. حجازی کناری می نویسد: بعید نیست که مازندران، محل سکونت آریایی های مهاجر، نام خود را از خدای خود “ایندر” گرفته باشد. در این صورت مازندران از دو جزء “ماز” و “ایندر” تشکیل می شود. “ماز” به صورتهای مز، لها، مهی و مزی به معنی بزرگ، و ایندر (Indar)، نیز نام خدای آنان بود. مجموع این دو جزء “خدای بزرگ” و در تلفظ مازاندران یا مازندران “سرزمین خدایان” یا “سرزمین خدا” را افاده می کند.
برخی نیز نام مازندران را به شکل ماز + اندر + آن می‌دانند. ماز در زبان مازندرانی به زنبور عسل گفته می‌شود و کسانی که این ریشه یابی را پذیرفته‌اند معنای مازندران را “جایی که زنبور عسل در آن هست” می‌دانند.

*مهدی رضایی*